Đừng tránh né bệnh tật.
Đó chẳng phải là điều gì tồi
tệ lắm đâu.
Bình thường thôi, đơn giản
là ‘bệnh’.
Thường thì chúng ta rất buồn
khi bị bệnh. Càng buồn hơn nếu bệnh chúng ta bình phục chậm hơn mình mong muốn.
Theo cách này, chúng ta đã coi bệnh tật là điều bất thường gây nên phiền toái ở
đời. Thế nhưng, thử xem, ai mà không bệnh chứ? Không ai cả! Già, bệnh và chết
là một phần của cuộc sống. Không ai có thể chạy trốn khỏi chúng. Khi chúng ta
chưa sẵn sàng tâm thế để đón nhận những điều này, chúng lại đến. Càng tìm cách
chạy trốn, chúng ta đau khổ càng nhiều hơn. Thay vì chạy trốn, chúng ta nên đón
nhận chúng và sống với chúng. Làm như thế, các hiện tượng này trở nên bình thường
và tự nhiên.
Câu chuyện sau đây của
Ajahn Brahmavamso minh họa rõ hơn về điểm này:
Trong các cuộc nói chuyện
với cộng đồng, tôi thường yêu cầu thính giả, người nào đã từng bị bệnh thì đưa
tay lên. Hầu như tất cả đều đưa tay lên. (Tất nhiên là không kể những người
đang ngủ gục hay trôi giạt theo mộng mơ). Tôi nói ra điều này để thấy rằng bệnh
là một điều hết sức bình thường. Thật ra, không bệnh mới là không bình thường.
Thế thì tại sao khi đến bác sĩ, bạn lại nói “nhờ bác sĩ xem giùm, có điều gì không
ổn với tôi không?” Bạn không bệnh lúc này hay lúc khác mới là điều không ổn.
Như vậy, một người sống có lý trí sẽ đến nói với bác sĩ rằng “Thưa bác sĩ, có một
điều ắt đến đang đến với tôi. Tôi lại bệnh nữa rồi.”
Bất cứ khi nào bạn coi bệnh
tật là một điều không ổn, bạn càng thêm căng thẳng lo lắng, thậm chí cảm thấy tội
lỗi và vô cùng bất an. Trong cuốn tiểu thuyết Erehwon vào thế kỷ 19, Samuel
Butler đã hình dung ra một xã hội coi bệnh tật là tội lỗi và người bị bệnh bị
nhốt tù trong một thời gian. Có một đoạn đáng ghi nhớ là có một người bệnh bị
đem đến quan tòa xử tội. Khi đang ngồi ở hàng ghế dành cho bị cáo, anh ta sổ
mũi và hắc hơi. Thế là quan tòa kết án anh ta phạm nhiều tội cùng một lúc. Đó
không phải là lần đầu tiên anh ta đến hầu tòa trong tình trạng đang bị cảm. Thêm
vào đó, anh ta còn bị kết tội là ăn thức ăn bán dạo vỉa hè và lười tập thể dục,
lại có cuộc sống căng thẳng. Thế là anh ta bị kết án nhiều năm tù.
Bao nhiêu người trong
chúng ta cảm thấy có tội khi bị bệnh? Một vị tăng nọ bị bệnh nhiều năm mà không
tìm ra chứng bệnh. Thế là vị sư ấy nằm suốt trên giường, ngày này qua ngày
khác, tuần này qua tuần nọ, thân thể gầy còm ốm yếu, đi không nổi ra khỏi căn
phòng của mình. Tu viện không hề tính toán chi phí chữa trị, chữa cách này
không khỏi thì cố gắng tìm phương thức trị liệu khác cho sư. Thế nhưng, vẫn
không có hiệu quả mấy. Có khi sư có cảm giác mình đã khá hơn một chút, gượng dậy
đi ra ngoài một tí. Bước chệch choạng được vài bước, bệnh tái phát và phải lại
nằm liệt giường mấy tuần. Nhiều lần, tăng chúng nghĩ vị sư này chắc không sống
nổi. Một hôm, vị sư trụ trì thông thái của tu viện, với tuệ quán sắc bén, thấy
được vấn đề. Sư trụ trì đến tận phòng thăm vị sư đang bệnh. Vị sư đang nằm liệt
giường đưa cặp mắt vô vọng nhìn sư trụ trì. Vị sư trụ trì nói “hôm nay, tôi đến
đây. Thay mặt chư tăng ni của tu viện, tôi cũng thay mặt luôn cho quý Phật tử hộ
đạo hỗ trợ cho chúng ta, tôi thay mặt cho cả những người yêu thương và chăm sóc
ông, tôi đến đây để cho phép ông được chết. Ông có thể chết. Đừng cố gắng để
bình phục nữa.”
Khi nghe mấy lời này, vị
sư bật khóc. Thì ra trong thời gian qua, sư đã cố gắng nhiều để có thể khá hơn.
Các vị sư đồng tu đến giúp sư khi sư đau bệnh phải chịu quá nhiều phiền phức đến
nổi sư thấy sư không thể để cho họ thất vọng. Sư cảm nhận đây là một sự thất bại,
một tội lỗi nếu không thể bình phục. Khi nghe những lời của vị sư trụ trì, bây
giờ, vị sư ấy cảm thấy thoải mái, tự do bệnh, thậm chí tự do chết. Sư không cần
phải cố sức, ráng sức vật lộn với cơn bệnh để làm vừa lòng bạn đồng tu nữa, cảm
giác nhẹ nhàng ấy khiến sư cảm động không cầm được nước mắt. Bạn biết điều gì xảy
ra sau đó không? Từ ngày hôm sau, sư bắt đầu bình phục.
Dr. Phang (Hằng Như dịch)